Metody wyceny firmy można podzielić na cztery grupy metod. Trzy z nich to metody wyceny firmy podstawowe, a jedna – to metoda mieszana, której podejście bazuje na metodach podstawowych. Trzy główne grupy metod wyceny to: metody dochodowe, porównawcze i majątkowe.
Wykorzystywane w praktyce metody wyceny firmy można pogrupować w następujący sposób:
- metody bazujące na podejściu dochodowym,
- metody bazujące na podejściu porównawczym (określane też jako metody rynkowe),
- metody bazujące na podejściu majątkowym,
- metody mieszane bazujące głównie na podejściu dochodowym i porównawczym.
Poniżej opiszę każdą z wyżej wymienionych grup metod wyceny firmy.
Metody wyceny firmy bazujące na podejściu dochodowym
Wycena firmy na podstawie podejścia dochodowego (po angielsku „Income Approach”) opiera się na kluczowym założeniu, że wartość przedsiębiorstwa jest równa wartości obecnej przyszłych strumieni gotówki, które będą kreowane przez przedsiębiorstwo.
W uproszczeniu, strumień gotówki to „dochód” przedsiębiorstwa skorygowany o zmiany w poziomie gotówki pomiędzy okresami. Prognozowane strumienie gotówki są sprowadzane do wartości obecnej poprzez zastosowanie odpowiedniej stopy dyskontowej, która odzwierciedla ryzyko uzyskania tych wpływów.
Najczęściej wykorzystywane metody wyceny firmy w ramach podejścia dochodowego to przede wszystkim:
- metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych (ang. „Discounted Cash Flows Method”, czyli DCF),
- metoda zdyskontowanych zysków (ang. “Discounted Future Earnings Method”),
- metoda zdyskontowanych dywidend (ang. “Discounted Dividends Method”).
Metody wyceny firmy w podejściu porównawczym
Metody wyceny firmy na podstawie podejścia porównawczego opierają się założeniu, że rynek jest konkurencyjny i funkcjonuje w równowadze, więc przedsiębiorstwa o podobnym profilu biznesowym mają podobną wartość. W angielskojęzycznej literaturze przedmiotu to podejście jest określane jako „Market Approach”, czyli podejście rynkowe.
Można powiedzieć, że podejście porównawcze (rynkowe) to droga na skróty. Logika tej metody jest następująca: „Po co tracić czas na skomplikowane analizy i obliczenia, jeśli wystarczy sprawdzić ile jest warta podobna firma na rynku?
Porównania firm i uzyskania wyceny dokonuje się przy zastosowaniu wskaźników, które są oparte o kluczowe wielkości finansowe. Najczęściej wykorzystywane wskaźniki to przede wszystkim:
- P/E (wartość wszystkich akcji czy udziałów / zysk netto),
- EV/EBIT (Enterprise Value/EBIT),
- EV/EBITDA (Enterprise Value/EBITDA).
W wielu branżach znalezienie przedsiębiorstw, które są podobne do firmy wycenianej nie jest trudne. Jako przykład może posłużyć sektor bankowy. Jednak w wielu przypadkach, znalezienie materiału porównawczego, który pozwoli na zastosowanie tej metody wyceny firmy, jest bardzo trudne. Dotyczyć to może na przykład firm w branżach niszowych.
Firm do porównania poszukuje się przede wszystkim pośród spółek giełdowych, które są wyceniane w sposób ciągły. Inny sposób na pozyskanie materiału porównawczego to identyfikacja transakcji sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego części.
Wycena firmy metodami majątkowymi
Wycena podejściem majątkowym (ang. Asset-Based Approach) opiera się na kluczowym założeniu, że firma jest tyle warta ile jest warty jej majątek po odliczeniu wszystkich zobowiązań.
Majątek firmy to zarówno majątek (aktywa) trwały, jak i obrotowy. Majątek trwały to przykładowo rzeczowe środki trwałe (np. nieruchomości, maszyny, urządzenia, jakieś sprzęty), ale także niematerialne aktywa trwałe (np. oprogramowanie). Aktywa obrotowe to na przykład gotówka, należności czy zapasy.
Do zobowiązań firmy zalicza się na przykład zobowiązania handlowe, a także względem ZUS czy US. Często, istotną część zobowiązań firmy stanowią zobowiązania finansowe, czyli pożyczki, kredyty czy obligacje.
W podejściu majątkowym stosuje się między innymi następujące metody wyceny firmy:
- wartości likwidacyjnej (ang. „Liqudation Value”),
- wartości odtworzeniowej (ang. „Replacement Value”),
- wartości skorygowanych aktywów netto (ang. „Adjusted Net Asset”).
Każda z wyżej wymienionych metod majątkowych uwzględnia inną wartość majątku i zobowiązań. Przykładowo, metoda likwidacyjna bazuje na założeniu, że na wartość poszczególnych składników majątku w dużej mierze wpływa przymus związany z likwidacją firmy lub jej części.
Natomiast w przypadku metody skorygowanych aktywów netto identyfikuje się wartość rynkową dla każdego składnika majątku i zobowiązań firmy. Bazuje się na założeniu, że funkcjonowanie przedsiębiorstwa nie jest zagrożone w najbliższym okresie.
Dodatkowo, należy pamiętać o uwzględnieniu w wycenie nie tylko zobowiązań i majątku bilansowego, czyli takiego, który znajduje się w księgach firmy, ale także majątku „pozabilansowego”.
Wycena firmy metodami mieszanymi
Metody wyceny firmy mieszane wykorzystują założenia, które leżą u podstaw metod dochodowych, jak i majątkowych. Wartość firmy, według tych założeń, wynika zarówno z wartości majątku i zobowiązań, jak i zdolności firmy do generowania gotówki.
W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że dokonuje się wyceny dwoma podejściami (dochodowym i majątkowym), a następnie przypisuje odpowiednią wagę do oszacowanych wartości.
Główne metody wyceny firmy stosowane w podejściu mieszanym to między innymi: metoda niemiecka, metoda szwajcarska czy metoda mnożnika zysku dochodowego.
Wycena firmy to temat, któremu poświęciłem wiele tekstów na moim blogu, którego adres WWW znajdziesz poniżej.
Autor: Mariusz Malec
Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting https://www.private-equity.pl/. Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców między innymi w zakresie sprzedaży i wyceny firmy oraz pozyskiwania kapitału.
